بررسی تاثیر معماری سبز بر توسعه پایدار معماری و شهرسازی (نمونه موردی: طراحی رستوران سبز) (بخش اول)
بررسی تاثیر معماری سبز بر توسعه پایدار معماری و شهرسازی(نمونه موردی: طراحی رستوران سبز)
پیمان کیانی - پریسا بی ریا
امروزه به توسعه ی پایدار در طراحی ها ی معماری توجه بسیار زیادی میشود. بحث توسعه پایدار یکی از رایج ترین و مهمترین بحث ها در سطح بین المللی است و به موضوع مهمی در همه رشته های تخصصی تبدیل شده است و در برگیرنده ی جوانب اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... زندگی بشر می باشد. توسعه پایدار فرایندی است که طی آن مردم یک کشور نیازهای خود را بر می آورند و زندگی خود را ارتقاء می بخشند؛ بدون آن که از منابعی که به نسل های آینده تعلق دارد مصرف کنند. رشد فزاینده جمعیت جهان اثر فاجعه آمیزی بر زیست گاههای طبیعی کره زمین داشته و رشد بی رویه شهرنشینی منجر به مصرف غیر مسئولانه انرژی و گرم شدن تدریجی کره زمین و افزایش انواع آلودگی های زیست محیطی شده است. در حالی که مقدار زیادی از اتلاف انرژی(فسیلی)، ناشی از روش های غیر استاندارد ساختمانها جهت گرمایش و سرمایش و ناهمگونی با شرایط اقلیمی می باشد، از این رو، توسعه پایدار و مفاهیم کاربردی آن به خوبی با اهداف و مقاصد معماری نوین سازگار بوده و می تواند به عنوان عاملی موثر، جهت تحقق اهداف پایداری مطرح شود. در این پژوهش به بررسی تاثیر معماری سبز بر توسعه پایدار معماری و شهرسازی در رستوران ها پرداخته و نتایج حاصل از طراحی سبزگرا را مورد پژوهش قرار میدهیم.
کلیدواژه ها: توسعه پایدار، طبیعت در معماری، بام سبز، مجتمع مسکونی سبز
مقدمه
یکی از اصلی ترین راه های توسعه ی پایدار استفاده از معماری سبز در طراحی های معماری بوده که سبب میشود طراحان از انرژی های تجدیدپذیر همچون نور خورشید و باد و خاک و... به نفع ساختمان ها استفاده کرده و از انرژی های فسیلی که موجب آلودگی های فراوان شده بپرهیزند. معماری سبز با راهکارهای خود نه تنها آلودگی هوا را کاهش داده بلکه موجب صرفه جویی هزینه و انرژی شده و نقش مهمی در پایداری انرژی در بناهای طراحی شده دارد. توسعه ی پایدار در مسیر خود میبایست دوباره به طبیعت پناه برده و از اصول طبیعت و انرژی های طبیعی بهره ی کافی ببرد تا به هدف خود یعنی پایداری برسد.
معماری سبز
معماری سبز یکی از مهمترین سبک های معماری نو می باشد که اهداف مختلف زیست محیطی، اقلیمی، اجتماعی و اقتصادی را در بر می گیرد. استفاده از این نوع معماری می تواند سبب صرفه جویی در انرژی، تلطیف فضا، و ایجاد حس نشاط در مردم شود. معماری سبز دارای عناصر مختلفی از جمله بام های سبز، دیوارهای سبز، استفاده از توربین های بادی، و سلولهای خورشیدی و دیگر موارد می باشد(اویسی، 1388).
معماری سبز برخاسته از معماری پایدار و توسعه پایدار بوده که این نیز ناشی از نیاز انسان امروز در مقابل پیامدهای سوء‌جهان صنعتی و مصرفی عصر حاضر است. حفظ و حراست از منابع طبیعی جهان، مصونیت از آلودگی هوا و سایر آلودگی‌های محیطی، حفاظت از لایه ازن، بهداشت جسمی و روانی، آینده بشریت و … از موضوعاتی است که در این راستا مطرح بوده و ضرورت آن به عنوان یک وظیفه جهانی روز به روز آشکارتر میشود.
روش استفاده از طبیعت و معماری سبز در رستوران ها
قبل از هر چيز كه يك ساختمان سبز خلق شود مانند هر چيز ديگر به يك خالق احتياج دارد . اين موضوع يعني ايجاد ساختمان سبز به سالمت فردی كه در آن و درمحيط اطراف آن زندگي مي كند كمك خواهد كرد، از او پشتيباني خواهد كرد و باعث رضايت مندی و سودمندی آنان خواهد شد.اين موضوع نيازمند كاربرد با دقت اْستراژيهای تصديق شده در معماری است:
- ثبات وضعیت محیط داخلی
- استفاده از انرژی های طبیعی در مصرف روزمره
- استفاده از ضایعات و پساب در تولید آب مورد نیاز برای آبیاری فضای سبز
- به کارگیری شیوه های مناسب برای کاهش انرژی هدر تلف شده و یا کنترل آن و بهینه سازی مصرف انرژی
- توجه به خواص اقلیمی منطقه
- استفاده از مصالح قابل بازیافت غیر شیمیایی و مصالحی که سلامت انسان را به خطر نمی‌اندازد.
- طراحی با مصالح نزدیک به طبیعت
- استفاده از گیاهان طبیعی به عنوان الهام دهنده طراحی زنده
- اجتناب از صدمه رساندن به وضعیت اراضی به منظور سود بیشتر
- رسیدن به بیشترین کیفیت زندگی در سایه اتکا به محیط زیست
- نحوه استفاده از زمین
- توجه به شخصیت اکولوژی منطقه
شکل1: استفاده از مصالح بوم آور جهت رعایت اصول معماری سبز(منبع: www.inhabitat.com)
وجود گیاهان همانقدر که در به وجود آمدن سیمای بصری مطلوب برای شهر و تلطیف محیط تأثیرگذار و حیاتی است، نقطه عطف بسیار اساسی در دکوراسیون داخلی و چیدمان محیط های بسته به خصوص رستوران ها محسوب می گردد. انتخاب گونه های گیاهی، هم تراز با انتخاب نوع و جنس فلاورباکس و یا تری-باکس، محل قرارگیری و … در افزایش و یا حتی کاهش کیفیت محیط تاثیرگذار است. بهره گیری از معماری سبز در محیط های بسته منجر به ایجاد پیوند بین محیط های درون و بیرون و نهایتاً ارتقای کیفیت محیط خواهد شد. از جمله فضاهای مستعد جهت اجرای معماری داخلی سبز ، رستوران ها می باشند که به عنوان فضایی مناسب و ایده ال برای استفاده کنندگان رستوران محسوب میشود. علاوه بر فضای داخلی و بیرونی رستوران، مسیرهای اصلی رفت و آمد مانند ورودی ها، راهروها، پله ها، مجاورت آسانسورها و … مکان های دارای پتانسیل جهت استفاده از پوشش گیاهی، آبنما، فلاورباکس و … می باشد. استفاده از فلاورباکس ها که تلفیقی از فلز، کامپوزیت و چوب پلاست و یا ترموود می باشند با نمای چوب بسیار مناسب می باشند، چرا که علاوه بر زیبایی مدرن و ظاهری زیبا، دارای مقاومت و استحکام کافی، مناسب برای رشد انواع گیاه می باشند.
شکل 2: استفاده از سبزینگی در جهت تلطیف هوا و فضا(منبع: www.arsingroup.com)
کاهش مصرف سوخت با استفاده از معماری سبز برای رستوران ها
رنگ دیوار در ساختمان های سبز
بين رنگ سطوح ديوار و دريافت انرژی خورشيدی رابطه متقابل وجود دارد. با استفاده از رنگ های مختلف درسطوح خارجي ديوارهای يك ساختمان مي توان اثرات حرارتي تابش آفتاب در فضاهای داخلي آن را كنترل كرد. رنگ های روشن ممكن است تا 85 درصد انرژی خورشيد را منعكس كنند در حالي كه ويژگي انعكاس، رنگ های تيره فقط 15 درصد يا كمتر مي باشد(Setyowati,2013).
بام سبز
یک بام سبز، بامی است که مقدار یا تمامی آن با پوشش گیاهی و خاک، یا با محیط کشت روینده، پوشانده می شود. لفظ بام سبز همچنین می تواند برای بامهایی که مفاهیم “معماری سبز” را مد نظر قرار می دهند، نظیر پانلهای خورشیدی و یا صفحات فتوولتائیک، بکار رود.
شکل 3: لایه بندی سقف بام سبز(منبع: www.mrmayor.ir)
مزایای بامهای سبز در رستوران ها
- تامین فضایی سازگار و مطبوع برای کاربران رستوران
- امکان پرورش میوه جات، سبزیجات و گلها
- کاهش بار گرمایش (با افزودن توده و لایه عایق حرارتی) و سرمایش بنا (از طریق سرمایش تبخیری) – بویژه اگر بصورت شیشه ای بوده و بعنوان گلخانه و یا سیستم گرمایش غیرفعال خورشیدی عمل نماید. بر اساس پژوهشی که در سال ۲۰۰۵ توسط Brad Bass از دانشگاه تورنتو انجام یافت، نشان داده شد که بامهای سبز می توانند اتلاف گرمایش و مصرف انرژی را در زمستان به مقدار قابل توجهی کاهش دهند.
- کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی شهری
- افزایش محدوده زندگی (بامهای سبز می توانند بعنوان فضای تفریح، استراحت مورد استفاده قرارگیرند
- کاهش سیلاب
- تصفیه هوا و کاهش دی‌اکسیدکربن هوا
- کاهش و تعدیل شدت صداهایی که تا dB 18 وارد ساختمان می شود و از آن خارج می شود به میزان dB3 یا بیشتر
- افزایش زیستگاه جانداران بخصوص پرندگان
- بهبود مناظر اطراف ساختمان با فراهم کردن یک فضای سبز زیبا
- بالا بردن طول عمر غشای بام (دو یا سه بار بیشتر) با محافظت از آن در برابر اشعات UV مضر و صدمات آب و هوایی
شکل 4: طراحی بام سبز با استفاده از مصالح مناسب برای پایداری اقلیمی(منبع: www.sazesadr.com)
نقش بام سبز در پایداری زیست محیطی رستوران ها:
کاهش اثرات جزایر گرمایي
شهرهاي بزرگ به دلیل داشتن سطوح گسترده سخت غیرقابل نفوذ و فاقد پوشش گیاهي، حرارت تابشي آفتاب را به سرعت جذب و خود به صورت منابع ساطع کننده انرژي گرمایي عمل مي کنند. چنین حالتي را اصطلاحا «جزیره گرمایی» مي نامند. در این حالت اختلاف دماي قابل توجهي بین نواحي شهري وجود دارد که سطوح آنها با آسفالت و قیرگوني پوشیده شده و مناطقي که با پوشش گیاهي پوشیده شده اند. این اختلاف اثر جزایر گرمایي شهري بین شهر و حومه آن در تابستان مي تواند تا 10 درجه فارنهایت باشد(Bass, 2007). در این صورت دستگاه هاي هواساز و خنک کننده افزایش پیدا می کند که این خود بر میزان مصرف انرژي مي افزاید و پدیده گازهاي گلخانه اي که مهم ترین عامل تخریب لایه اوزن هستند، تشدید مي شود. بر اساس گزارش سازمان حفاظت محیط زیست ایالات متحده، دمای هوای شهر میتواند تا 5/6 درجه سانتی گراد گرم تر از حومه های اطراف شود(تبریزی،1390). بنابراین بام سبز میتواند سهمی در برابر زیست محیط سالم ایفا کند.
شکل5 : استفاده از سقف متحرک برای کنترل نور خورشید(منبع: www.greenarch.edu)
ایجاد طبیعت سبز در رستوران ها و کاهش آلودگي هوا در شهر
در مناطق شهری، درختان سهم قابل توجهی براي کاهش آلاینده های هوا دارند. با این حال، در بسیاری از سایت هاي شهری فضای کمی براي کاشت درخت وجود دارد و آن به دلیل مجموعه هایی از سطوح غیر قابل نفوذ از جمله خیابان ، پارکینگ، بام و غیره است. گیاهان، آلاینده های هوا را از طریق روزنه های خود جذب و ذرات آنها را با برگ های خود جدا مي کنند و همچنین قادر به شکستن ترکیبات آلی خاصی مانند هیدروکربن پلی آروماتیک در بافت های گیاهی و یا در خاک هستند Baker & Brooks,2009)) علاوه بر این، آنها به طور غیرمستقیم به وسیله کاهش درجه حرارت سطح از طریق تراوشات خنک کننده و سایه انداختن، آلودگی هوا را کاهش می دهند، که به نوبه خود باعث کاهش واکنش های فتوشیمیایی از نوع آلاینده هایی مانند اوزن در جو مي شوند(Bradley Rowe, 2010). از آنجا که انواع گونه های گیاهی توانایی های متفاوتي برای حذف آلاینده های هوا و کاهش تولید گازهای گلخانه ای دارند براي به حداکثر رساندن بهبود کیفیت هوا می توان گونه های مؤثرتری را انتخاب کرد. به عنوان مثال کاج هاي همیشه سبز ممکن است فواید بیشتري از گونه های برگریز ارائه دهند، زیرا با حفظ برگ هاي سالانه خواهند توانست نقش بهتری داشته باشند.
شکل6: محیط و مصالح معماری سبز و پایداری اقلیمی(www.share.america.gov)
کاهش دي اکسیدکربن
زمین به موجب چرخه طبیعي و سوزاندن سوخت هاي فسیلي در حال گرم شدن است. سوزاندن سوخت های فسیلی، دي اکسیدکربن را به عنوان یک محصول جانبی احتراق منتشر مي کند. دي اکسیدکربن اغلب به دلیل اینکه یکی از گازهای اتمسفر است که مانع انتقال انرژی گرمایي نزدیک سطح زمین به سطوح بالاتر مي شود، به عنوان یک عامل مداخله گر اثر گلخانه اي را افزایش داده و دماي محیط را بالا مي برد. بام های سبز در دو روش می توانند در کاهش دي اکسیدکربن در جو مؤثر باشند:
1-کربن جزء اصلی ساختار گیاهان بوده و به طور طبیعی در بافت های گیاهی از طریق فتوسنتز و در بستر خاک از طریق بوته و تراوشات ریشه تجزیه مي شود.
2-کاهش انرژي از طریق عایق سازي ساختمان و کاهش اثر جزیره گرمایی شهری(اورکی کوهشوری، 1390).
برای آموزش طراحی داخلی، دکوراسیون و معماری با هدف ورود به بازار کار و دریافت مدرک بین المللی معتبر می توانید از هر کجای ایران و جهان میتوانید در کلاس های آنلاین بدون محدودیت زمان و مکان، از سطح مبتدی تا حرفه ای در آکادمی بین المللی کیوسکدیا زیر نظر بهترین اساتید داخلی و خارجی آموزش ببینید.
کیوسکدیا تنها برگزارکننده رسمی دوره های تیف استرالیا در ایران با هدف ورود به بازار کار ایران و خارج ایران و ارائه سرتیفیکیت بین المللی از تیف استرالیا می باشد. در رشته های: معماری، طراحی داخلی، دکوراسیون، بازسازی، نورپردازی، طراحی نما، طراحی فضای سبز، آموزش نرم افزارهای معماری و طراحی، شرکت در مسابقات بین المللی، بستن قرارداد و گرفتن پروژه در ایران و خارج از ایران (بین الملل)
برای آموزش طراحی داخلی، دکوراسیون و معماری با هدف ورود به بازار کار و دریافت مدرک بین المللی معتبر می توانید از هر کجای ایران و جهان میتوانید در کلاس های آنلاین بدون محدودیت زمان و مکان، از سطح مبتدی تا حرفه ای در آکادمی بین المللی کیوسکدیا زیر نظر بهترین اساتید داخلی و خارجی آموزش ببینید.
کیوسکدیا تنها برگزارکننده رسمی دوره های تیف استرالیا در ایران با هدف ورود به بازار کار ایران و خارج ایران و ارائه سرتیفیکیت بین المللی از تیف استرالیا می باشد. در رشته های: معماری، طراحی داخلی، دکوراسیون، بازسازی، نورپردازی، طراحی نما، طراحی فضای سبز، آموزش نرم افزارهای معماری و طراحی، شرکت در مسابقات بین المللی، بستن قرارداد و گرفتن پروژه در ایران و خارج از ایران (بین الملل)
برای آموزش و دریافت مدرک بین المللی روی لینک زیر کلیک کنید:
شماره تماس برای ثبت نام دوره و اطلاعات بیشتر:
