چطور طرح و نقشه خود را در کتابخانه ملی ایران ثبت کنیم
به نام خدا
از سلسله مقالات حقوق معماران
چطور طرح و نقشه خود را در کتابخانه ملی ایران ثبت کنیم
تنظیم :علیرضا پوراسد 12 مرداد 1400
یکی از مهمترین دغدغه های همیشگی معماران و طراحان چالش های مرتبط با کپی رایت و نحوه حفاظت از ایده ها ، طرح ها و نقشه های تولیدی است .
این مساله به جایی رسیده که بعضی از معماران و طراحان از پرزانته و ارائه بسیاری از طرح ها و ایده هایشان به دلیل نگرانی از سواستفاده احتمالی ، اجتناب کرده و این خود باعث عدم شکوفایی و مانعی در راه توسعه و پیشرفت تان می گردد.
به همین منظور من در این نوشتار سعی خواهم کرد که یکی از مهمترین استراتژی های در جهت حفاظت از دارایی های فکری شما عزیزان را که همان ثبت طرح ونقشه است به بیانی ساده و در سه گام توضیح دهم .
در گام اول مهمترین استناد قانونی در خصوص حقوق معماران را برای شما معرفی می کنم و در گام دوم با تاریخچه ، ساختار و وظایف کتابخانه ملی ایران آشنا خواهید شد و در گام سوم نحوه ثبت طرح و نقشه در کتابخانه ملی و مصوبه قابل استناد تشریح می گردد.
حقوق مادی و معنوی معماران در قانون حمایت از حقوق مولفان ، مصنفان و هنرمندان مصوب سال 1348 بصورت دقیق تبیین و اشاره شده به خصوص بند 7 ماده 2 قانون مذکور ، این قانون که برگرفته از کنوانسیون برن می باشد در جهت حمایت از کلیه پدیدآورندگان طراحی شده است .
معماران و طراحان جهت ثبت آثار خود می توانند از ظرفیت های قانونی دیگر همچون مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی هم بهره مند شود.
و اما چرا کتابخانه ملی و چرا باید جهت ثبت نقشه به این سازمان مراجعه کنند.
تاریخچه کتابخانه ملی
ریشه های شكل گیری كتابخانه ملی ایران، همچون بسیاری از نهادهای اداری نوین ایران به عصر ناصرالدین شاه قاجار باز می‌گردد. تأسیس کتابخانه سلطنتی در دربار و مهم تر از آن تأسیس كتابخانه ای در مدرسه دارالفنون (1242شمسی) نخستین گام ها در مسیر ایجاد كتابخانه ملی بود. پس از آن انجمن معارف که به جهت توسعه مدارس در ایران ایجاد شده بود، ساختمانی در كنار كتابخانه دارالفنون با نام «كتابخانه ملی معارف ایران» به جهت استفاده محصلین مدارس به راه انداخت که حرکت به سوی تأسیس کتابخانه ملی را سرعت بخشید.
با این حال وضعیت عمومی كشور در سال های زوال حكومت خاندان قاجار مسئله كتابخانه را از اولویت ها خارج كرد تا اینکه با روی کار آمدن حکومت پهلوی که ملت سازی و ملی گرایی یکی از اولویت های اصلی اش بود، این نیاز دوباره مطرح شد. مهدی بیانی که ریاست کتابخانه معارف را بر عهده داشت، ایده ساخت "كتابخانه ملی ایران" را با علی اصغر حكمت در میان گذاشت و حکمت از شاه درخواست کرد که در كنار ساختمان در حال ساخت موزه ایران باستان، ساختمانی نیز برای كتابخانه ملی ساخته شود. در سوم شهریور ماه سال 1316، كتاب های كتابخانه معارف با موافقت وزارت فرهنگ و معارف به ساختمان جدید منتقل شد و در بیست و سوم شهریورماه نیز رسماً نام «كتابخانه ملی ایران» را برخود گرفت.
یکی از مهم ترین اقدامات صورت گرفته پس از انقلاب که بر ماهیت و عملکرد کتابخانه ملی، تأثیر بسزایی گذاشت ادغام کتابخانه ملی با مرکز خدمات کتابداری بود. این مركز که در سال 1347 آغاز به فعالیت کرده بود، در سال 1361 با كتابخانه ملی ادغام شد. قبل از این ادغام، كار سازماندهی منابع به صورت اصولی و علمی انجام نمی شد و از این زمان بود که حركت نوینی در فهرست نویسی با استفاده از توان نیروهای متخصص مركز و به ویژه اعضای هیأت علمی، به طور علمی و مطابق با استانداردهای بین المللی سازماندهی آغاز شد.
تصویب قانون واسپاری یکی از اقدامات اساسی در جهت بهبود عملکرد کتابخانه ملی بود که در سال 1368 به درخواست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام گرفت و به موجب مصوبه «الزام ناشران به تحویل تعدادی نسخ رایگان انتشارات خود به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی»، کلیه ناشران کتب و مطبوعات دولتی و غیردولتی موظف به واسپاری آثار خود به کتابخانه ملی شدند.
پیش از انقلاب کتابخانه ملی تحت نظر اداره كل كتابخانه های وزرات فرهنگ و هنر و پس از انقلاب تحت نظر وزارت فرهنگ و آموزش عالی بود، اما در نهایت در سال 1369، به موجب قانون اساسنامه کتابخانه ملی ایران مصوب مجلس شورای اسلامی، سازمان كتابخانه ملی ایران به عنوان سازمانی مستقل و زیر نظر مستقیم ریاست جمهوری قرار گرفت.
در نهایت در سال 1381 به منظور ساماندهی مدیریت اسناد و ایجاد هماهنگی، تسهیل در دسترسی و صرفه جویی، سازمان اسناد كشور با كتابخانه ملی ایران ادغام شده و نام آن به «سازمان اسناد و كتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران» تغییر یافت.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران هم اکنون با چهار معاونت (معاونت كتابخانه ملی، معاونت اسناد ملی (آرشیو)، معاونت پژوهش و دیجیتال و معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی) در دو ساختمان «کتابخانه ملی ایران» و «گنجینه اسناد ملی ایران» فعالیت می کند.
سازمان اسناد و كتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران مؤسسه ای آموزشی، پژوهشی، علمی و خدماتی است كه اساسنامه آن به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است و ریاست عالیه آن با رئیس جمهوری است.
از مهمترین اهداف کتابخانه ملی ایران به موارد زیر می توان اشاره نمود :
1- گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مكتوب (چاپی و خطی) و غیرمكتوب در ایران و یا متعلق به ایرانیان خارج از كشور.
3- گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مكتوب و غیرمكتوب معتبر علمی، فرهنگی، فنی از كشورهای دیگر.
5- اتخاذ تدابیر و اخذ تصمیمات لازم برای صحت، سهولت و سرعت امر تحقیق و مطالعه در همه زمینه ها به منظور اعتلای فرهنگ ملی و انجام تحقیقات مربوطه.
مراحل ثبت طرح و نقشه در کتابخانه ملی ایران
مطابق مصوبه جلسه 441 مورخ 2/21/1378 شورای عالی انقلاب فرهنگی که جهت آگاهی شما معماران و طراحان آورده شده آثار در صورت داشتن شرایط در کتابخانه ملی ایران ثبت خواهد شد:
ماده 1: کلیه تولیدکنندگان دولتی و غیر دولتی آثار غیر مکتوب موظفند از این پس دو نسخه از هر اثر را به کتابخانه ملی تحویل دهند.
ماده 2: کتابخانه ملی موظف است هر اثر را ذیل نام پدید آورنده آن ثبت رساند.
ماده 3: تولیدکنندگان موظفند شماره ثبت کتابخانه ملی را در آثار منتشره ذکر کنند.
ماده 4: این مصوبه شامل آثار غیرمکتوبی می شود که به منظور فروش یا انتشار عمومی تولید و تکثیر می شوند و شامل آثار غیر مکتوبی نمی شود که صرفا برای پخش از صدا و سیما و سینماها تولید شده باشند.
تعریف آثار غیر مکتوب
تعریف آثار غیر مکتوب طبق مصوبه عبارت است از:
الف) انتشارات الکترونیک
(کتاب های متنی، کتاب های تصویری ساکن و متحرک، کتاب های گویا و ...)
ب) مواد شفاف (میکروفرم ها، اسلاید ...)
ج) عکس ها، پوستر ها و نقشه ها
فواید ثبت آثار غیر مکتوب
1. از جنبه فرهنگی، حفظ و نگهداری نسخه ای از اثر در كتابخانه ملی بر غنای گنجینه ملی كشور خواهد افزود.
۲. از جنبه اطلاع رسانی، تهیه اطلاعات مستند اثر مطابق استانداردهای فنی و تخصصی كتابداری و ارائه اطلاعات مربوط در بانك های اطلاعاتی، موجب شناسایی و معرفی بیشتر اثر می شود.
۳. تسهیل آزادی دسترسی شهروندان به منابع و انتشارات ملی جهت تحقیق و پژوهش
مراحل واسپاری اثر
پدیدآورندگان و تولید كنندگان آثار غیر مكتوب می توانند با توجه به مراحل زیر، اثر خود را در كتابخانه ملی ایران به ثبت برسانند.
۱. دریافت و تكمیل فرم پرسشنامه واسپاری آثار غیرمكتوب (از واحد واسپاری آثار غیرمكتوب كتابخانه ملی ایران با ارائه كارت شناسایی معتبر توسط صاحب اثر و یا نماینده وی با ارائه معرفی نامه رسمی
۲. در مورد واسپاری آثار غیرمكتوب ارائه معرفی نامه از مركز موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی الزامی است.
۳. ارائه دو نسخه كامل از اثر به همراه فرم پرسشنامه تكمیل شده واسپاری به واحد واسپاری آثار غیرمكتوب كتابخانه ملی ایران.
این نسخه ها می تواند چاپ شده و یا تصویر برابر با اصل آن باشد.
۴. دریافت شماره واسپاری اثر با مهر و امضای مدیریت مربوطه.
۵. در صورت انتشار، صاحب اثر باید شماره واسپاری كتابخانه ملی ایران را بر روی اثر درج نماید و دو نسخه پس از انتشار را به كتابخانه ملی ایران تحویل دهد.
برای آموزش طراحی داخلی، دکوراسیون و معماری با هدف ورود به بازار کار و دریافت مدرک بین المللی معتبر می توانید از هر کجای ایران و جهان میتوانید در کلاس های آنلاین بدون محدودیت زمان و مکان، از سطح مبتدی تا حرفه ای در آکادمی بین المللی کیوسکدیا زیر نظر بهترین اساتید داخلی و خارجی آموزش ببینید.
کیوسکدیا تنها برگزارکننده رسمی دوره های تیف استرالیا در ایران با هدف ورود به بازار کار ایران و خارج ایران و ارائه سرتیفیکیت بین المللی از تیف استرالیا می باشد. در رشته های: معماری، طراحی داخلی، دکوراسیون، بازسازی، نورپردازی، طراحی نما، طراحی فضای سبز، آموزش نرم افزارهای معماری و طراحی، شرکت در مسابقات بین المللی، بستن قرارداد و گرفتن پروژه در ایران و خارج از ایران (بین الملل)
برای آموزش و دریافت مدرک بین المللی روی لینک زیر کلیک کنید:
شماره تماس برای ثبت نام دوره و اطلاعات بیشتر:
